actueel: Francis Bacon in Parijs

De expositie Bacon en toutes lettres in het Centre Pompidou lokte me al een tijd naar Parijs, maar dat ging natuurlijk niet zomaar. Er wordt al maanden heftig gestaakt en gedemonstreerd in Frankrijk. Treinen en metro’s rijden al weken niet, wegen worden geblokkeerd. Volgens de Franse televisie leek het er op dat afgelopen zaterdagavond een voorlopig akkoord werd bereikt tussen regering (haalt bakzeil) en de pensioenterroristen (halen de volle winst binnen). Dreigen helpt, dat blijkt maar weer, net als de boeren hier. Maar wanneer vervolgens de brandstofprijzen flink omhoog gaan om al die fijne wensen en eisen te kunnen betalen is het land (opnieuw) te klein. Rare jongens, die Fransen.

Maar Parijs is óók een geweldige stad, met prachtige musea en schitterende exposities. Wordt dat een kwestie van jammer dan of laat ik me door die vermaledijde kutfransen niet op mijn kop schijten, dat is de vraag. Ik ga voor het laatste, we zien wel.

op zondagmiddag zijn er ondanks de stakingen veel huurfietsen beschikbaar

Dus na een eerdere vergeefse poging om Parijs met de trein te bereiken, afgelopen december, de trein reed zonder te stoppen Rotterdam voorbij, de bestelde tickets bleken niets waard, is het afgelopen weekend met de auto wel gelukt. Dwars door het centrum van Parijs, naar de parkeergarage van Centre Pompidou. Het is even zoeken en kloten, het blijft tenslotte Frankrijk, maar als die bestemming eenmaal is bereikt en de wachtrij voor het Pompidou zonder rellen of wanordelijkheden is geslecht, ben ik zowaar precies op tijd: de expositie van Francis Bacon is alleen toegankelijk met een timeslot ticket.

Centre Pompidou, januari 2020

Dacht ik. Want ondanks die extra maatregel is het zicht op het werk van Bacon beperkt, het is domweg te druk. Misschien blijft het bezoek langer dan voorzien, het tentoongestelde werk is het absoluut waard. Of blijkt er naast de timeslot tickets nog een tweede circuit aan kaartjes te bestaan, er stond een enorme rij voor de kassa, tot om de hoek van het gebouw.

Ik zag werk van Francis Bacon ergens in de jaren tachtig voor het eerst ‘live’, in Londen, denk ik, weet het niet meer, waaronder Bacons interpretatie van een schilderij van Velazquez van paus Innocent X. Dat schilderij is niet te zien in Pompidou (de Velázquez variaties maakte Bacon in de jaren ’50) maar ik kijk er thuis elke dag naar, het is een kleine afdruk, gekocht bij de stichting van erven Francis Bacon. Ik heb er een gouden lijst omheen laten maken, als knipoog naar de schilderijen van Bacon. De lijstenmaker was er heel blij mee maar vond het verder tamelijk idioot, zo’n dure lijst voor een afdruk?

Study after Velázquez's portrait of pope Innocent X (afdruk, hangt thuis)

Ik vond het een goeie grap en kijk er elke dag met plezier naar. Al blijken de gouden lijsten waar de werken van Bacon in hangen een stuk soberder. Iets voor een volgende keer, de lijstenmaker ziet me graag komen.

Francis Bacon, Triptych august 1972

Centre Pompidou wist voor deze unieke tentoonstelling een flink aantal schilderijen bijeen te verzamelen, ze zijn geschilderd tussen 1971 en 1992, het jaar van zijn dood. Ik heb maar een paar foto’s kunnen maken, het was zoals gezegd erg druk. Bovendien zijn de schilderijen van Bacon door het gebruik van pastel en spuitbus behoorlijk kwetsbaar, en uit voorzorg achter glas gezet. Dat reflecteert enorm, overigens ook als je er naar kijkt, zonder foto te maken.

Francis Bacon, Seated Figure (1974)

Hoe de enorme doeken belicht moeten worden zonder reflectie weet ik ook niet, maar van de expositie in Londen herinner ik me de duistere zalen waar de werken hingen, ze waren amper te zien, zo donker. Dat waren werken uit de jaren ’40, ’50 en ’60, Man in Blue series, verschillende variaties van Velázquez van Pope Innocent X, sowieso nogal donkere werken, minstens even kwetsbaar. Ik kan me vaag herinneren dat Museum Boymans hier in Rotterdam ook een Man in Blue van Bacon in de collectie heeft, maar dat is lang geleden dat ik die daar heb gezien.

Francis Bacon, Study from the Human Body (1974)

Enfin, wie van het werk van Francis Bacon houdt moet naar Parijs. Koop daar de catalogus, een prachtige uitgave met afbeeldingen van alle geëxposeerde schilderijen, in heldere, goeie kleuren. Een mooie herinnering aan een mooie tentoonstelling.

Een bezoek aan Centre Pompidou betekent ook een bezoek aan de opstelling van de vaste collectie, die verandert regelmatig, vooral die van de collectie hedendaagse kunst.