philippe claudel in rotterdam

De Franse auteur, scenarioschrijver en filmregisseur Philippe Claudel was twee dagen in Nederland en gisteravond in Rotterdam, vanwege de vertaling van zijn nieuwe roman De boom in het land van de Toraja.  In een goed bezocht bibliotheektheater werd hij geïnterviewd door mijn oud-leerling en grote vriend Ernest van der Kwast. Deze derde editie van Boek&Meester, het interviewprogramma van van der Kwast, was eerlijk gezegd aan mijn aandacht ontsnapt als Ernest mij niet had gevraagd om op de avond zelf een fragment uit de nieuwe roman van Claudel voor te lezen, wat ik met plezier heb gedaan.

Ik ken Claudel alleen van il y a longtemps que je t’aime en avant l’hiver, twee mooie, kleine films, die me vooral zijn bijgebleven vanwege de prachtige Britse actrice Kristin Scott Thomas waar ik al heel lang verliefd op ben.

Claudel vertelde dat zijn favoriete actrice voor de hoofdrol in zijn allereerste speelfilmregie il y a longtemps que je t’aime aanvankelijk door zijn producent werd geweigerd; pas 'toen alle Franse actrices' (ik citeer Claudel) hadden bedankt, kwam Kristin opnieuw in beeld (ze is Engels maar spreekt ook vloeiend frans). De producent ging schoorvoetend akkoord, na lang aandringen van Claudel die gisteravond net deed of hij niet begreep waarom 'alle actrices in Frankrijk' de rol niet wilden spelen. Maar dat de meesten van hen deze rol niet graag op hun cv willen bijschrijven ligt gezien de ijdelheid van actrices volgens mij nogal voor de hand: een moeder heeft 15 jaar in de gevangenis gezeten omdat ze haar zesjarige zoon om het leven heeft gebracht. Wie wil dat nou spelen, dat kost je je carrière. Bovendien was het Claudel z’n regiedebuut en had hij zelf het script geschreven, dat kon alleen maar op een flop uitdraaien. Enfin, Kristin Scott Thomas weigerde niet, speelde prachtig en de film werd een succes, bekroond met allerhande prijzen. Laat Hollywood maar films  maken, de Fransen, waaronder Claudel, blijven mooie indringende verhalen filmen.

Onlangs las ik het bericht dat Kristin Scott Thomas haar filmcarrière heeft beëindigd, ze wil niet meer. Claudel bevestigde dat, helaas. Ze stopt niet voor het eerst, misschien komt ze er ooit nog opnieuw op terug. Hij vertelde ons dat de samenwerking met haar niet bepaald soepel verliep, niet alleen tijdens de eerste film, wat nog te verklaren was geweest vanwege het emotioneel beladen script en de onervarenheid van de regisseur,  maar ook tijdens de tweede film zocht de actrice voortdurend de confrontatie met Claudel, die er naar eigen zeggen niet moe van werd om elke opnamedag opnieuw met haar te vechten over elke zin, elk detail, elke opdracht. ‘Zo haalt ze het beste uit zichzelf, uit mij, het script, de film,’ aldus Claudel die haar zo weer zou vragen. Ik hoop dat hij dat doet en zij na drie vier jaar rust, opnieuw ja zegt.

Voor welk project weet Claudel helemaal nog niet, het was eerder een intentie dan een werkelijk plan voor een nieuwe film. Het wordt in elk geval geen verfilming van De boom in het land van de Toraja, Claudel ziet niets in het verfilmen van zijn eigen boeken. Ook niet of misschien juist niet als het verhaal zich in de filmwereld afspeelt (de ikfiguur in de roman is filmregisseur, zijn stervende vriend filmproducent). Het zijn voor hem ook twee totaal verschillende disciplines; in een filmscript is alles beeld, elk detail, elke seconde. Het schrijven van een roman, overigens voor Claudel een fijne, vrolijke bezigheid zonder een spoor van twijfel of worsteling, Ernest kon hem nauwelijks geloven, gaat meer om taal dan verbeelding, op de eerste plaats. Althans, voor Philippe Claudel. Maar na een paar goeie films en een reeks sterke romans (in elk geval één, De boom in het land van de Toraja, de rest heb ik me laten vertellen, eerder werk heb ik nog niet van hem gelezen) heeft hij enig recht van spreken.